Σχολική βία

ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ

Η σχολική βία (bulling) είναι σήμερα ένα πολύ σύνηθες φαινόμενο, καθώς αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα στη σχολική ζωή των εφήβων και βρίσκεται στα σχολεία όλου του κόσμου στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται συχνά σε συνδυασμό με τη χρήση ναρκωτικών ουσιών, τον αλκοολισμό και την εξάρτηση από το διαδίκτυο, που μπορεί να προκαλέσει κατάθλιψη σε πολλούς εφήβους και να αποβεί σε πολλές περιπτώσεις πολύ επικίνδυνη. Η σχολική βία, επίσης, αποτελεί δείκτη της κοινωνίας ως προς την εγκληματικότητα και την παραβατικότητα, καθώς μεγάλο μέρος των εφήβων εξακολουθεί να είναι επιθετικό και μετά το τέλος του σχολείου.

Η βία στους σχολικούς χώρους αποτελεί σε πολλές περιπτώσεις απειλή για τους μικρότερους μαθητές, αλλά σε πολλές περιπτώσεις θύματα πέφτουν και μαθητές μεγαλύτερης ηλικίας. Γενικά, η άσκηση βίας εξαρτάται κυρίως από τη φυσική δύναμη του ατόμου, αλλά και από πολλές ψυχολογικές διαταραχές και μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε θάνατο, χωρίς, τις περισσότερες φορές, αυτό να αποτελεί το σκοπό της παρενόχλησης. Το bulling έχει παρατηρηθεί σε πολλές μορφές, γνωστότερες εκ των οποίων είναι η λεκτική βία (με υβριστικές φράσεις, κοροϊδία, πίεση), η σεξουαλική βία (με προκλητικές φράσεις, την πίεση, την κακοποίηση), με εκφοβισμούς, άμεσους ή ηλεκτρονικούς (απειλητικά sms, απειλητικά e-mails, chat απειλητικού περιεχομένου, άμεσες απειλές), καθώς και με τη μορφή βανδαλισμού (καταστροφή σχολικής περιουσίας), μιας και η σχολική βία δεν ασκείται μόνο σε μαθητές αλλά και σε σχολικά αντικείμενα.

Ως επί το πλείστον, τα αίτια της άσκησης βίας είναι ψυχολογικά. Μπορεί δηλαδή να οφείλονται είτε σε ψυχοσωματικές διαταραχές των εφήβων για οποιοδήποτε λόγο, είτε σε προσωπική κακοποίηση ή ακόμα και στο περιβάλλον στο οποίο έχουν μεγαλώσει. Το βασικότερο ρόλο φαίνεται να κατέχει το οικογενειακό περιβάλλον, μέσα από το οποίο ένα παιδί από πολύ νεαρή ηλικία προσαρμόζεται στην κοινωνία και μαθαίνει να συμπεριφέρεται. Στη διαμόρφωση της προσωπικότητας ενός παιδιού, ειδικά όταν αυτό βρίσκεται σε πολύ τρυφερή ηλικία, πρωτεύοντα ρόλο έχει η συμπεριφορά των γονιών, τόσο προς το ίδιο το παιδί, όσο και προς τα άλλα μέλη της οικογένειας. Σημαντική επίδραση στη συμπεριφορά των εφήβων έχουν και τα ΜΜΕ, μιας και προβάλλουν σε υπερβολικό βαθμό σκηνές βίας και κακοποίησης που επηρεάζουν τη στάση των εφήβων προς τους συνομηλίκους τους. Επιπλέον, η έλλειψη καλλιέργειας, τόσο σε μορφωτικό, όσο και σε κοινωνικό επίπεδο, αφού πολλοί από τους μαθητές αρνούνται κατηγορηματικά να προσαρμοστούν στην τάξη και στην κοινωνία, με αποτέλεσμα να μην έχουν την ικανότητα να επικοινωνούν με τους άλλους με τρόπο διάφορο της ψυχοσωματικής βίας.

Ο μόνος τρόπος να αντιμετωπίσουμε όσο το δυνατόν πιο ομαλά τη σχολική βία είναι κατ’ αρχάς η πλήρης επίγνωση της κατάστασης της κάθε περίπτωσης ξεχωριστά αλλά και όλων μαζί συνολικά και δεύτερον να το κάνουμε με διεπιστημονική προσέγγιση, δηλαδή να κάνουμε χρήση πολλών επιστημών (ψυχολογίας, κοινωνιολογίας, ιατρικής κ.α.) για να καταφέρουμε να εντοπίσουμε το πρόβλημα. Ακόμα μία λύση είναι η εναρμόνιση της εκπαίδευσης με την εφηβική ηλικία και η προσπάθεια από τους εκπαιδευτικούς να πλησιάσουν περισσότερο τους μαθητές τους, με τρόπο που να μην τους κάνει να αισθανθούν καταπίεση ή ακόμα και οίκτο, αλλά όσο πιο φιλικά γίνεται. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να προάγεται η πειθαρχία, αλλά και η δικαιοσύνη προς όλους τους μαθητές και χωρίς εξαιρέσεις. Δεν θα πρέπει να δείχνουν εύνοια σε συγκεκριμένους μαθητές, αλλά να δίνουν ίσες ευκαιρίες σε όλους, ώστε οι έφηβοι να μην νιώθουν απομόνωση από το σύνολο και να οδηγούνται σε βίαιες πράξεις, αντίθετα πρέπει να βλέπουν τους συμμαθητές τους ως φίλους και συνέταιρους και όχι σαν ανταγωνιστές τους. Με αυτόν τον τρόπο θα προβάλλεται και η ομαδικότητα και η συνεργασία μέσα από την εκπαίδευση, πράγμα που αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη σωστή λειτουργία του σχολικού περιβάλλοντος και την ένταξη των νέων στην κοινωνία. Ένα ακόμα πλεονέκτημα της ομαδικής δουλειάς είναι ότι δίνει στους νέους το αίσθημα πως ανήκουν σε μια ομάδα και μαθαίνουν να συμβιβάζονται με αυτό, καθώς και να βοηθούνται σε γνωστικό αλλά και σε κοινωνικό επίπεδο.

Τέλος, η σχολική βία, ακριβώς επειδή αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα στη σύγχρονη εκπαίδευση, πρέπει να αντιμετωπίζεται με τα κατάλληλα μέτρα και να μην προσπερνάμε απλώς τα γεγονότα που συνδέονται άμεσα με αυτή, χωρίς να ενδιαφερόμαστε για τα αίτιά τους και χωρίς να εξετάζουμε την κάθε υπόθεση, διότι αυτό θα μπορούσε τελικά να αποβεί μοιραίο για την αυριανή κοινωνία.

Μαρία Σκόρδου
Τάξη Γ΄Γυμνασίου